Koudum ligt aan de westelijke oever van het Fluessen meer en is slechts een klein stukje verwijderd van het charmante Hindeloopen en het grote Ijsselmeer (bereikbaar per boot via het Jan Broerskanaal), waardoor het een ideale uitvalsbasis is voor een zeiltocht naar Friesland. Terwijl het hart van het dorp over het algemeen ver weg ligt van het water, loopt een serie groene kanalen in oostelijke richting naar het Ijsselmeer en in westelijke richting naar de Swarte Wâlde.
Boten voor alle niveaus zijn beschikbaar in Koudum. Voor degenen zonder ervaring op het Ijsselmeer zijn de opties met schipper het beste om de wisselende omstandigheden van het meer te trotseren. Beginners of diegenen die op zoek zijn naar een iets meer ontspannen boottocht kunnen kiezen voor een motorkruisers om langs de rustige kanalen en naar de nabijgelegen steden te varen (5 van de 11 steden van Friesland liggen op een gemakkelijke vaarafstand).
Aanlegmogelijkheden zijn over het algemeen te vinden op het meer bij zowel Kuilart als Galamadammen, alhoewel iedereen die aan een meerdaagse tocht begint overal in Friesland goede ankerplaatsen kan vinden, zowel in de natuur als in jachthavens.
Koudum is een ideaal vertrekpunt voor een vaarvakantie in Friesland en daarbuiten. Vanuit Koudum reis je in oostelijke richting naar het heerlijk schilderachtige Hidenloopen met zijn betoverende oude stadsarchitectuur (zoals het huis van de Lochkeeper) en de musea vol levendige lokale ambachten en kunst. Strandliefhebbers kunnen hun hart ophalen aan de oevers van het Ijsselmeer, en zeilers met een voorliefde voor het open water kunnen langs de rustieke kustlijn van het meer naar het noorden varen, naar Makkum en Harlingen.
Vanuit Koudum is het mogelijk om in twee weken naar de prachtige 11 Steden van Friesland te varen, met Workum, Bolsward en Sneek in het noorden en Sloten, Langweer, Lemmer en Grou in het westen, maar je boot moet wel een doorvaarthoogte van maximaal 2,40 meter hebben om onder de bruggen door te kunnen varen die de steden sieren. Blijf je liever bij de natuurlijke hoogtepunten van Friesland, plan dan een route langs de prachtige meren: via de Fluessen naar Sloten via het Slotemeer, en via Joure naar de woeste oevers van het Tjeukermeer: Het grootste meer van Friesland.
In de zomer vindt een reeks kleine evenementen plaats, die meestal in het teken van het water staan. Lokaal worden kleine bootraces gehouden over de verschillende waterwegen. Verder weg in Harlingen vindt de jaarlijkse Vlootdag plaats, een verzameling historische zeilschepen voor anker in de stad, die zeiltochten over de Wadden aanbieden, en markten en live workshops de straten van de stad overnemen. In de winter is de Elfstedentocht, waarbij schaatsers door de bevroren kanalen van Friesland scheuren: schaatsen door Koudum, Sloten, Dokkum en andere plaatsen als de temperaturen dalen tot een geschikt niveau.
Varen vanuit Koudum centrum is het beste voor schippers die op zoek zijn naar een ontspannen, natuurrijke tocht door de kanalen die door Friesland slingeren, De Kuilart en Stavoren zijn het beste voor schippers die hopen de meren of de Wadden op te gaan, voor iets meer uitdaging.
Huur ten zuiden van het centrum van Koudum een bootje om het Fluessenmeer te verkennen, dat naar het oosten overgaat in het Heergermeer. Reis westwaarts via Galamadammen en het Johan Frisokanaal en je komt uiteindelijk in Stavoren aan het Ijsselmeer.
Kies voor bootverhuur in Stavoren als je liever op het IJsselmeer blijft, al is het vanaf hier een rechte lijn terug naar Koudum om over het Fluessenkanaal te varen, als je van beide wat wilt. Natuurliefhebbers zouden moeten ankeren langs de oevers van een van de eilanden in de Fluessen voor een serene overnachtingsplaats ver weg van de drukke Ijsselmeer-jachthavens.
Kies voor het sfeervolle dorp, met zijn elegante kerken en gezellige centrum, om makkelijker de grachten op te gaan naar het Fluessenmeer en het schilderachtige natuurgebied De Wolvetinte.
Jachten zijn overal in Friesland te vinden, vooral op de meren en in Stavoren, terwijl kleinere rondvaartboten, motorkruiser en sloepen te huur zijn in de stad Koudum.
Moderne voorzieningen aan boord en genoeg slaapplaatsen voor 2 tot 12 personen maken de motorkruiser de perfecte keuze voor weekendtrips en weekvakanties om Koudum en Frisia te verkennen.
Door de nabijheid van zowel het Fluessen meer als het Ijsselmeer is Koudum een ideale keuze voor jachtverhuur. Alles van elektrische motorjachten tot klassieke zeiljachten zijn beschikbaar. Er zijn schippers opties, met volledige bemanning of alleen een kapitein, voor boten die moeilijker te besturen zijn, en voor degenen die een rustige vaarvakantie willen zonder het roer in handen te hebben.
Kleine moderne motorboten met weinig doorvaarthoogte zijn ideaal om onder de lage bruggen van Friesland door te varen. Ideaal om verder weg gebieden als Boldward, Franeker en Leeuwarden, de hoofdstad van Friesland, te verkennen.
Voor kleine pleziervaartuigen heb je waarschijnlijk nooit een vaarbewijs nodig. Maar een vaarbewijs is wel nodig als je van plan bent een boot te huren die langer is dan 15 meter (sommige grotere groepsverhuurders gaan hier overheen, dus controleer dit eerst) en die een snelheid van 20 kilometer per uur kan halen. Een Klein vaarbewijs is vereist als de door jou gekozen boot deze limieten overschrijdt, maar niet-inwoners hebben een ICC (Internationaal Certificaat voor Exploitanten van Pleziervaartuigen) nodig.
Vaarvakanties in Koudum zijn het beste van juni tot september, tijdens het zomerseizoen, wanneer het weer, hoewel relatief gematigd ten opzichte van een groot deel van Europa, warm en comfortabel genoeg is om te verkennen. Hoewel het de moeite waard is om te vermelden dat de Friese winden de gemiddelde temperatuur een paar graden lager brengen dan in Utrecht of Zuid-Holland en kunnen zorgen voor kille avonden afgemeerd in de natuur.
Reizigers die hopen te kunnen zwemmen kunnen het beste in augustus naar Koudum komen, wanneer de gemiddelde temperatuur eindelijk de 20 graden bereikt, terwijl de koude natte wintermaanden over het algemeen het beste geschikt zijn voor reizen over land, omdat de regen en de dalende temperaturen de zeilomstandigheden minder dan ideaal maken.
De tarieven in Koudum worden over het algemeen per dag berekend, met de laagste prijzen voor sloepen en motorboten vanaf €80 voor een dag.
Zeiljachten zijn voordeliger wanneer ze voor drie dagen of meer worden gehuurd, met prijzen vanaf ongeveer €300 voor drie dagen op een platbodemzeilboot en €165 per dag voor een zeiljacht met vier slaapplekken.